Αθήνα, (Νοέμβριος, Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος), περιοχή Ζαππείου και
Εθνικού Κήπου. Μέσα στις φυλλωσιές που έχουν απομείνει, υπάρχει μια έντονη
κινητικότητα, μόλις αρχίζει να σουρουπώνει.
Πουλιά μαύρα, που έχουν το μέγεθος του Κότσυφα, τσιρίζουν, πετούν και "διαμαρτύρονται" το ένα προς το άλλο, για να κερδίσουν μερικά εκατοστά κλαδιού,
πάνω στο οποίο θέλουν να περάσουν τη νύχτα τους. Αυτά τα πουλιά είναι τα
Ψαρόνια (Sturnus vulgaris), που είναι γνωστά σε όλους τους Αθηναίους, γιατί τα
βλέπουν να πετούν σε μοναδικούς σχηματισμούς πάνω από την πόλη, αυτή την
εποχή.
Ο Αριστοτέλης στο βιβλίο του "Των περί τα Ζώα Ιστοριών" αναφέρεται στα
Ψαρόνια. "Ο δε ψάρος εστί ποικίλος μέγεθος δ' έστιν ηλίκον κόττυφος" (Το Ψαρόνι
είναι πιτσιλωτό και στο μέγεθος είναι όσο το Κοτσύφι).
Ανήκουν στα Στρουθιόμορφα (Passeriformes) και στην οικογένεια Sturnidae.
Το μήκος του φθάνει τα 21-22 εκ. και το βάρος του ποικίλει από 36 έως 112
γραμμάρια.
Το Ψαρόνι (Sturnus vulgaris) είναι ένα είδος πουλιού με πολύ μεγάλη
προσαρμοστικότητα και εξυπνάδα.
Τρέφεται κυρίως στο χώμα και η διατροφή του, είναι ανάλογη με την εποχή και την
ποσότητα τροφής που υπάρχει σε μια περιοχή.
Σε κάθε περίοδο ένα μεγάλο μέρος της διατροφής του αποτελείται από ασπόνδυλα
κυρίως όμως την άνοιξη.
Τρέφεται επίσης με φρούτα και καρπούς (όπως σταφύλια, ελιές, κεράσια κ.α.).
Επίσης το χειμώνα για να μην χάνει βάρος, πρέπει τουλάχιστον το 60% της δίαιτας
του να είναι από ασπόνδυλα, αν και η έρευνα τους απαιτεί αρκετό χρόνο.
Καταναλώνουν επίσης δημητριακά γιατί μπορούν να τα βρουν γρήγορα, παρ' ότι η
διατροφική τους αξία είναι μικρή.
Φωλιάζει κυρίως στις κοιλότητες των δένδρων. Γεννάει μια-δυό φορές τον Απρίλιο-
Ιούνιο, από 5 ως 6 αυγά που το χρώμα τους είναι πρασινογάλαζο. Οι δύο γονείς
κλωσούν για 12 έως 15 ημέρες. Οι νεοσσοί τρέφονται από τους γονείς για 20-22
ημέρες.
Η θνησιμότητα τον πρώτο χρόνο της ζωής τους φθάνει τα 66%, ενώ στα ενήλικα
πουλιά το 30-60%.
Τα Ψαρόνια (Sturnus vulgaris), ζούν κυρίως στην Ευρώπη και σ' ένα μέρος της
Ασίας. Έχει εισαχθεί στην Αμερική, στη Νότια Αφρική και σε μερικές περιοχές της
Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Σύμφωνα με στοιχεία των ορνιθολόγων
(Johnson και Glahn (1994), η κατανομή του σήμερα φθάνει το 30% της γης με ένα
πληθυσμό που φθάνει τα 600 εκατομμύρια άτομα. Απ' αυτά περίπου 140
εκατομμύρια ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου είναι το πουλί με το μεγαλύτερο
πληθυσμό.
Σε όλες τις περιοχές που έχει εισαχθεί, το είδος αυτό είχε μεγάλη επιτυχία και η
μεγάλη αύξηση του πληθυσμού του σε ορισμένες περιοχές δημιούργησε αρκετά
προβλήματα.
Σύμφωνα με τον Ορνιθολόγο Feare, (2001) σήμερα στην Β. Ευρώπη υπάρχει μείωση
του πληθυσμού του (στις Σκανδιναβικές χώρες, στη Γερμανία, στην Αγγλία) κατά
50% εξ αιτίας της μεγάλης αύξησης των γεωργικών δραστηριοτήτων, ενώ στις
χώρες της Μεσογείου ο πληθυσμός τους αυξάνει από αιτίες που δεν μας είναι
ακόμα γνωστές.
Στη χώρα μας τα Ψαρόνια φωλιάζουν, στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, τη Θράκη, και
σε περιορισμένες μικρές περιοχές της Ηπείρου, της Στερεάς Ελλάδας και ίσως της
Βόρειας Πελοποννήσου από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 1500 μέτρα περίπου.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα έρχονται πολλά Ψαρόνια από την Κεντρική και
Βόρεια Ευρώπη, με αποτέλεσμα να είναι από τους πιο κοινούς χειμωνιάτικους
επισκέπτες της χώρας μας. Τα πουλιά αυτά αρχίζουν να φθάνουν από τα μέσα
Οκτωβρίου ως τα μέσα Νοεμβρίου σε περιοχές με λιοστάσια, υγρότοπους, πάρκα,
μικρές και μεγάλες πόλεις, με δένδρα όπου συνήθως καταλήγουν για κούρνιασμα
"rousting" το βράδυ.
Μέσα από την πόλη μας, αυτή την εποχή, πάνω στα μεγάλα δένδρα αρχίζει ένα
περίεργο πηγαινέλα. Τα ψαρόνια κάνουν έντονη την παρουσία τους, με τους
μεγάλους σχηματισμούς τους, τους θορύβους, αλλά και από το γεγονός ότι δεν
"σέβονται" τις ταμπέλες που ζητούν απ' τους πολίτες να κρατούν την πόλη καθαρή.
Το πρωί, κάτω απ' τα γυμνά δέντρα, τα πεζοδρόμια είναι γεμάτα από κουτσουλιές.
Το βράδυ αφήνουν την εξοχή και έρχονται για να κοιμηθούν μέσα στην πόλη.
Η πόλη είναι πιο σίγουρη αλλά και πιο ζεστή. Τα πρωινά αφήνουν την πόλη και
ψάχνουν μέσα στα λιοστάσια, αλλά και σε κάθε λογής αγροτικά οικοσυστήματα.
Στο χώρο όπου συγκεντρώνονται για να κοιμηθούν τα βράδια (rousting) οι αριθμοί
είναι πολύ μεγάλοι: πολλές φορές πάνω σε ένα δένδρο υπάρχουν δέκα, δεκαπέντε,
ίσως και είκοσι χιλιάδες άτομα. Ο φύλακας της ομάδας "ο αλτρουιστής" , όπως
λέγεται θα καθίσει στην πιο ψηλή κορυφή του δένδρου και αν χρειαστεί θα δώσει το
σήμα της απομάκρυνσης με κίνδυνο της ζωής τους.
Συνήθως αυτές οι μεγάλες συγκεντρώσεις ψαρονιών, προσελκύουν, πολλές φορές
αρπακτικά πουλιά όπως Ποντικοβαρβακίνες, Ξεφτέρια, Πετρίτηδες.
Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, ιδίως τις απογευματινές
ώρες μέσα στους υγροτόπους του Μεσολογγίου, στο Κοτύχι και στους υγροτόπους
της Βόρειας Ελλάδας, με την πολυπληθέστατη παρουσία τους, πολλές φορές
κρύβουν ακόμη και τον ήλιο, και ορισμένες φορές, αυτοί οι σχηματισμοί
αποτελούνται από εκατοντάδες χιλιάδες πουλιών.
Τα πουλιά που ξεχειμωνιάζουν στην Ελλάδα, φεύγουν πάλι για την Ευρώπη από το
τέλος Φεβρουαρίου μέχρι τις αρχές Απριλίου.
Σε διάφορες χώρες, πολλές φορές η μεγάλη αύξηση του πληθυσμού των Ψαρονιών
μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα στις αγροτικές αλλά και στις αστικές
περιοχές εξ αιτίας της διατροφής τους, αλλά και από τους χώρους όπου
κουρνιάζουν (rousting).
Στη χώρα μας κάνουν την εμφάνιση τους και άλλα δύο είδη της οικογένειας
Sturnidae το Αγιοπούλι ή Ακριδολόγος (Sturnus roseus) που φωλιάζει ακανόνιστα
και το Μαυροψάρονο (Sturnus unicolor), που έχει κάνει μερικές εμφανίσεις στη
χώρα μας.