BIRDGARDENIG: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΟΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΚΗΠΟ ΜΑΣ

Εδώ και πολλά χρόνια στην Αγγλία, αλλά και σε άλλες ευρωπαικες χώρες, οι άνθρωποι προσελκύουν στον κήπο τους ή στο μπαλκόνι τους τα πουλιά, βάζοντας τους τροφή και νερό, ειδικά κατά τη διάρκεια του κρύου χειμώνα.
Αυτή η συμπεριφορά έγινε τρόπος ζωής στην Αγγλία μετά το 1950. Η γνώση των ανθρώπων σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το φυσικό περιβάλλον είναι ο λόγος της βοηθειάς τους στα πουλιά, προκειμένου να καλυτερεύσουν τισ συνθήκες διαβίωσης τους στις δύσκολες εποχές.
Η συγκίνησή μας είναι μεγάλη, όταν κατά τη διάρκεια κάποιας εκδρομής στη φύση, έχουμε την τύχη να συναντήσουμε ένα άγριο ζώο! Πολλοί παρατηρητές πουλιών (bird watchers) περνούν ώρες και μέρες ολόκληρες με τα κυάλια τους, μέσα σε διάφορες προστατευόμενες περιοχές, στα πάρκα, στους υγροτόπους, για να συναντήσουν τα πουλιά.
Η αξία του bird-watching είναι μεγάλη για τη μόρφωση, τη ψυχαγωγία, την προστασία, την επιστήμη και τον αθλητισμό. Η επαφή με την άγρια φύση είναι μία θαυμάσια διάσταση και μπορεί να δώσει βαθιές συγκινήσεις, σε όποιον τη ζει και προσπαθεί να την καταλάβει.
Τα πουλιά είναι τα ζώα που χαρακτηρίζονται από μία σύνθετη βιολογία και από άπειρα σχήματα συμπεριφοράς. Ο άνθρωπος πάντοτε δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και θαυμασμό για το πέταγμά τους, τα χρώματά τους, τους ήχους τους και τη συμπεριφορά τους. Απόδειξη ότι τα πουλιά από παλιά εμφανίζονται σε όλους τους πολιτισμούς. Εμφανίζονται σαν σύμβολα στις θρησκείες, στην ποίηση, τη λογοτεχνία, τον μύθο, την τέχνη.
Μπορούμε να κάνουμε παρατηρήσεις πουλιών (bird-watching) παντού: στους αγρούς, στις λίμνες, στα ποτάμια, στις λιμνοθάλασσες, στα βουνά, στα δάση, στην πόλη. Συνήθως, οι bird-watchers παρατηρούν τα πουλιά στα φυσικά οικοσυστήματα. Τα τελευταία όμως χρόνια, πολλοί είναι εκείνοι που παρατηρούν και τα πουλιά της πόλης.
Στον κόσμο των πουλιών, όπως και στα άλλα ζώα, υπάρχει ένας μεγάλος ανταγωνισμός για λίγο χώρο, για μία επικράτεια. Στην πόλη, τα πουλιά δεν έχουν πολλές δυνατότητες για να βρουν έναν χώρο, μία τρύπα, μια σχισμή, μια κοιλότητα δένδρου, για να αφήσουν με σιγουριά τα αυγά τους.
Ένας μικρός κήπος μέσα στην πόλη, μια ταράτσα ή ένα μπαλκόνι, μπορεί να τραβήξει τα πουλιά. Πολλές φορές, αυτοί οι μικροί χώροι είναι σημαντικοί για το ξεχειμώνιασμα, την ξεκούραση, αλλά και για το φώλιασμα των πουλιών.
Πουλιά που κελαηδούν, πολύχρωμες πεταλούδες, άλλα έντομα και λουλούδια που μοσχοβολούν, μπορεί να είναι το σκηνικό δίπλα από το σπίτι μας! Με τα κυάλια, τη φωτογραφική μηχανική, την κινηματογραφική μηχανή και το σημειωματάριό μας (αυτό δεν τον ξεχνάμε ποτέ!) είμαστε έτοιμοι να γίνουμε ένα με τον θαυμαστό κόσμο της φύσης, μέσα στον κήπο μας ή ακόμη και στο πιο κοντινό μας πάρκο, στην ταράτσα μας ή στο μπαλκόνι μας.
Με λίγη καλή θέληση, μπορούμε να φέρουμε την άγρια φύση στο σπίτι μας και τα πουλιά στον κήπο μας. Μπορούμε να κάνουμε birdgardening. Να παρατηρήσουμε τα πουλιά στον κήπο μας, ακόμη κι αν καθόμαστε αναπαυτικά στην πολυθρόνα του σαλονιού μας.
Εδώ και πολλά χρόνια, στην Αμερική, στην Αγγλία, στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, στις Σκανδιναβικές χώρες, αλλά και σε εκείνες της Νότιας Ευρώπης (τώρα τελευταία και στην Ελλάδα), οι άνθρωποι προσελκύουν στον κήπο τους, στην ταράτσα τους, στο μπαλκόνι τους, αλλά και στα δημόσια πάρκα και τους κήπους, τα πουλιά, βάζοντάς τους ταΐστρες με τροφή και νερό, ειδικά κατά τη διάρκεια του κρύου χειμώνα, αλλά και τεχνητές φωλιές για φώλιασμα.
Ο κήπος, μεγάλος ή μικρός, είναι ένας χώρος που τα πουλιά μπορούν να βρουν ιδανικές συνθήκες, όπως στα φυσικά οικοσυστήματα. Δένδρα και θάμνους, όπου μπορούν να ξεκουράζονται στα κλαδιά τους, να βρίσκουν καταφύγιο τη νύχτα, να ψάχνουν μέσα στη χλόη και στο χώμα με το ράμφος τους για να βρουν σκουλήκια και έντομα, αλλά ακόμη και να φωλιάζουν στα πυκνά φυλλώματα. Αυτά ψάχνουν τα πουλιά που ζουν στις πόλεις μας.
Ακόμη και στις ταράτσες των σπιτιών, αλλά και των πολυκατοικιών, αν βάλουμε φυτά, αλλά και ταΐστρες, θα τραβήξουμε την προσοχή των πουλιών, αλλά και των πεταλούδων.
Προτείνουμε να φυτευθούν στους κήπους και στις ταράτσες φυτά, όπως Δάφνες, Πικροδάφνες, Λυγαριές, Πυράκανθα, Τριανταφυλλιές, Αγριοτριανταφυλλιές, Κουμαριές, Μυρτιές, Δαμασκηνιές, Αγριοαχλαδιές, Ελιές, Συκιές, Κληματαριές, Πορτοκαλιές, Λεμονιές, Νεραντζιές και πολλά αρωματικά φυτά (Αττικός Κήπος). Έτσι, τα πουλιά, αλλά και τα έντομα, να βρίσκουν τροφή από τα ίδια τα φυτά που θα υπάρχουν στον κήπο μας.
Αν θέλουμε να τραβήξουμε πουλιά στο μπαλκόνι μας, μπορούμε να βάλουμε εξωτερικά: Πικροδάφνες, Πυξάρια, Δενδρολίβανα, Μυρτιές, Ελιές, Γεράνια. Αμέσως μετά, μπορούμε να βάλουμε , ανάλογα με την εποχή, Κρόκους, Κυκλάμινα, Υάκινθους, Τουλίπες, Πανσέδες, Καλέντουλες, αρωματικά φυτά. Έτσι, δημιουργούμε μία μικρή ζούγκλα για τα πουλιά. Δεν πρέπει όμως να ξεχάσουμε να βάλουμε μια μικρή ταΐστρα με τροφή (για τον χειμώνα), αλλά και ένα μικρό ποτιστηράκι με νερό, για να πίνουν και να κάνουν μπάνιο τα πουλιά.
Μετά από λίγο, το μπαλκόνι σας θα γίνει «αεροδιάδρομος» και στέκι για Κοτσύφια, Δεκαοχτούρες, Σπουργίτια, Κοκκινολαίμηδες. Κι όλα αυτά, μέσα στην πολύβοη πόλη!
Ακόμη και στον μικρότερο κήπο, ταράτσα, σε ένα μικρό μπαλκόνι ή περβάζι παραθύρου, θα δούμε να κάθονται Σπουργίτια, Ψαρόνια και Δεκαοχτούρες. Μπορείτε να δώσετε χαρά στα πουλιά και στον εαυτό σας, εάν βάλετε λίγο φαγητό σ’ αυτά που σας επισκέπτονται.
Όλοι γνωρίζουμε ότι την κρύα εποχή του χειμώνα, δεν υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες έντομα, νύμφες, σκουλήκια, με αποτέλεσμα πολλά εντομοφάγα πουλιά να τρώνει ακόμα και φρούτα, για να συμπληρώσουν τη διατροφή τους.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, πολλά πουλιά πεθαίνουν από την πείνα. Έτσι, όταν βρουν ταΐστρα σε κάποιο κήπο, είναι σαν να προσκαλοούνται σε ένα πλούσιο φαγοπότι. Πέφτουν πάνω της με μεγάλο ενθουσιασμό, αφήνοντας κατά μέρος του ενδοιασμούς και τους φόβους που θα είχαν σε άλλες εποχές. Οι ταΐστρες βοηθούν πολύ τα πουλιά την χειμωνιάτικη περίοδο να ξεπεράσουν αυτή τη δύσκολη εποχή.
Οι ταΐστρες πρέπει να είναι γεμάτες μόνο τη χειμερινή περίοδο και ειδικά τους μήνες Νοέμβριο, Δεκέμβριο, Ιανουάριο και Φεβρουάριο, γιατί τα πουλιά τους υπόλοιπους μήνες βρίσκουν εύκολα την τροφή τους στη φύση. Καλό είναι να τοποθετούνται 2-3 μέτρα μακριά από τους θάμνους, έτσι ώστε τα πουλιά που είναι κρυμμένα μέσα σ’ αυτούς να μπορούν να παρατηρούν το γύρω περιβάλλον πριν βγουν για φαγητό.
Η τροφή πάνω στις ταΐστρες πρέπει να έχει μεγάλη ποικιλία, αν θέλουμε να τραβήξουμε την προσοχή όσο το δυνατόν περισσότερων εντομοφάγων και σποροφάγων ειδών. Στις ταΐστρες μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα υπολείμματα της κουζίνας, όπως ψίχουλα, μικρά κομμάτια ωμού κρέατος, υπολείμματα γλυκών, ενώ πρέπει να αποκλείσουμε από την διατροφή των πουλιών τις αλμυρές τροφές.
Για τα σποροφάγα πουλιά, μπορούμε να ανακατέψουμε σκαργιόλα, καναβούρι, ηλιόσπορους, σπασμένα φιστίκια, σπασμένο καλαμπόκι, κολοκυθόσπορους (χωρίς αλάτι), σταφίδες. Πάνω σ’ αυτό το μείγμα, μπορούμε να λιώσουμε λίπος (μαργαρίνη ή βούτυρο) και αφού κρυώσει, το αφήνουμε στην ταΐστρα.
Στις ταΐστρες, τέλος, αυτή την εποχή, μπορούμε να αφήσουμε μήλα, αχλάδια, σταφύλια, λωτούς (ακόμη και χτυπημένους).
Μετά από τέτοια περιποίηση, τα πουλιά που θα μας επισκεφθούν, θα είναι: ο Κοκκινολαίμης, ο Σπουργίτης, η Δεκαοχτούρα, ο Σπίνος, ο Τρυποφράχτης, ο Κότσυφας, η Καρδερίνα, ο Φλώρος, αλλά και οι Παπαδίτσες (Γαλαζοπαπαδίτσες), Καλογεράκια, ο Κλειδωνάς, ο Μαυροτσιροβάκος κ.ά.
Στον κήπο, μας εάν θέλουμε επίσης να διευκολυνθεί το φώλιασμα των πουλιών, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις τεχνητές φωλιές. Αυτές είναι φτιαγμένες από ποικίλα υλικά, όπως ξύλο, κεραμίδι, πλαστικό και έχουν διάφορα σχήματα, ανάλογα με τις ανάγκες φωλιάσματος και ζωής των συγκεκριμένων ειδών.
Οι τεχνητές φωλιές τοποθετούνται συνήθως από το Νοέμβριο μέχρι τον Φεβρουάριο, γιατί αρκετά πουλιά συχνάζουν με ευχαρίστηση σ’ αυτές τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Άλλωστε, όσο πιο νωρίς τις τοποθετήσουμε στον χώρο μας, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για επιτυχία κατά την αναπαραγωγική περίοδο.
Τα είδη που φωλιάζουν σε τεχνητές φωλιές, είναι περισσότερα από είκοσι. Το μεγαλύτερο ποσοστό φωλιάσματος το έχουν: ο Καλόγερος (Καλογεράκι), ο Κοκκινολαίμης, ο Σπίνος, ο Τρυποφράχτης, ο Φλώρος, η Γαλαζοπαπαδίτσα, η Καρδερίνα κ.ά.
Στον κήπο, στην ταράτσα ή στο μπαλκόνι μας, πρέπει επίσης να υπάρχει πάντοτε νερό για να ξεδιψούν και για να κάνουν μπάνιο οι φτερωτοί μας φίλοι. Ένας κήπος με νερό δίνει πάντα την αίσθηση του ζωντανού. Μπορούμε να έχουμε δυο-τρία ποτιστηράκια σε διάφορα σημεία του κήπου, εκτός αν θέλουμε να φτιάξουμε μια μικρή λιμνούλα, με λίγο νερό, από 5-40 εκατοστά. Αυτή μπορεί να φιλοξενήσει υδρόβια φυτά, όπως Νούφαρα. Στην άκρη της λιμνούλας, μπορούμε να έχουμε κάποιες πετρούλες, ώστε να μπορούν τα πουλιά να στέκονται για να πιουν, χωρίς να κινδυνεύουν να πνιγούν!
Τη μικρή λιμνούλα μας θα την επισκέπτονται, εκτός από τα πουλιά, και διάφορα έντομα, όπως οι Λιβελλούλες.
Με λίγη καλή προσπάθεια, ο κήπος μας μπορεί να γίνει ένα ζωντανό θέατρο του φτερωτοιύ κόσμου που μας περιτριγυρίζει. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κήπος μας πρέπει να είναι βιολογικός. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κάνουμε χρήση φυτοφαρμάκων!
Τα πουλιά που ζουν κοντά μας και είναι «συγκάτοικοί» μας, αξίζει να τα γνωρίσουμε. Καλό θα ήταν να έχουμε στο σπίτι μας και έναν Οδηγό Πουλιών. Γιατί αγαπάμε και σεβόμαστε περισσότερο ό,τι γνωρίζουμε καλύτερα.